Bài toán độc lập cho người Kurd ở Iraq cho đến nay vẫn chưa có lời giải. Tuy nhiên, mọi động thái xem ra đang có lợi cho chính phủ Iraq và vấn đề độc lập cho người Kurd vẫn còn rất xa vời.
Trong động thái cho thấy sự xuống nước đầy bất ngờ, chính quyền khu tự trị người Kurd (KRG) ngày 25-10 đã đề nghị ngừng xung đột và bắt đầu đối thoại song phương với chính phủ trung ương Iraq, đồng thời bày tỏ sẵn sàng “đóng băng” kết quả cuộc trưng cầu ý dân về độc lập vừa qua. KRG đã đưa ra 3 đề xuất với chính phủ trung ương và người dân Iraq cũng như dư luận quốc tế gồm: dừng ngay lập tức mọi hoạt động quân sự tại khu tự trị người Kurd, “đóng băng” kết quả cuộc trưng cầu ý dân, tổ chức một cuộc đối thoại cởi mở giữa KRG và chính phủ liên bang Iraq dựa trên cơ sở hiến pháp.
Tuyên bố cũng đề xuất “một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và tạm dừng các hoạt động quân sự tại khu vực người Kurd”, sau khi 30 tay súng người Kurd và các thành viên của lực lượng bán quân sự và chính phủ Iraq thiệt mạng trong các chiến dịch “khôi phục quyền lực trung tâm” tại những vùng lãnh thổ tranh chấp, bao gồm tỉnh Kirkuk.
Dù được xem là khá bất ngờ nhưng nhiều người cho rằng, đây là một kết quả được dự báo. Trong 3 năm qua, lực lượng người Kurd đã trở thành đồng minh quan trọng của Mỹ trong cuộc chiến chống lại nhóm cực đoan IS. Một chính quyền bán tự trị mà đòi hỏi được từ chính phủ Iraq dường như là thành công hiếm hoi của người Kurd trong một khu vực mà các chính sách của Washington thường không được coi trọng.
Nhưng phần thưởng mà họ có được còn hơn thế nữa, đó là ưu thế trong các khu vực vẫn còn tranh chấp với Baghdad, bao gồm cả Kirkuk, thành phố đa sắc tộc mà người Kurds xem như “thánh địa Jerusalem của họ” và họ đã nắm quyền kiểm soát ở đây sau cuộc chiến với IS vào năm 2014. Nhưng mọi việc đã biến chuyển nhanh chóng sau khi quân đội Iraq mở cuộc tấn công ở Kirkuk và giành quyền kiểm soát hoàn toàn thành phố giàu dầu mỏ này.
Và thực tế là, cho đến nay, vẫn khó ai có thể tưởng tượng được về một khoảnh khắc tốt đẹp hơn trong cuộc đấu tranh kéo dài gần một thế kỷ của người Kurd: ly khai khỏi Iraq. Có nhiều lý do. Thứ nhất, nội bộ người Kurd đang bị chia rẽ gay gắt về vấn đề này và khó tìm được tiếng nói chung. Thứ hai, lực lượng người Kurd không thể nào đối đầu với một lực lượng quân sự hiện đại và được vũ trang tốt hơn từ chính quyền Iraq. Và cuối cùng, với việc mất đi những mỏ dầu lớn, người Kurd đã nhận thấy khó có khả năng tồn tại một nhà nước độc lập về kinh tế.
THANH VĂN
